Eusko Jaurlaritzak sustatutako KSI-Berritzaile programaren bidez, Irantzu Lekue 2019an aukeratu zuten artea eta teknologia bateratuko zituen proiektu bat egiteko, Tecnalia Research & Innovationekin batera. Horrela, artistak mural handi bat margotu zuen Arraia-Maeztu herrian, ondoren Tecnaliako taldeak esku hartu zuena.
Murala margotzen adin guztietako pertsonek parte hartu zuten, eta euren aletxoa eman zuten berrikuntza-proiektu handi honetan, Euskadin aitzindaria izango dena.
Horma-irudiaren gaia Euskal Herriko trenera bideratuta dago, “El Trenico” izenaz ezagutzen den trenera, hain zuzen ere. Horma-irudia hartzen zuen lekuak nolabaiteko sinbolismoa izan behar zuen jorratu behar zen gaiarekin, eta, horregatik, antzinako tren-geltokitik gertu zegoen harrizko horma bat aukeratu zen. Bertan, faroltxoak, maletak, txilibituak, erlojuak edo tren-txartelak marraztu ziren. Baina, zalantzarik gabe, horma-irudiko protagonistak geltokiari bizia eman zioten pertsonak dira: haurrak txapetan jolasten; pertsonak trenaren zain, hitz egiten eta hotzetik babesten, eta abar. Vasco-Navarro trena aitzindaria izan zen emakumea bere lan ildoetan sartzen; horregatik, garrantzitsua izan zen Laminoriako geltoki buru izandakoa erretratatzea.
Horma-irudiak Tecnaliak bere inguruan sortu duen mundu birtualerako leihoa bezala funtzionatzen du. App baten bidez, horma-irudian adierazitako puntu bati begira, errealitate birtual batean murgiltzen gara, trenikoaren, trenbide zaharren eta digitalki erreproduzitutako beste hainbeste objekturen erreprodukzioa ikusteko aukera ematen diguna. Gainera, Tecnaliako taldeak trenaren traketsa edo herriko emakume batzuen testigantzak bezalako soinuak sartu ahal izan ditu.
Vasco-Navarro trena martxan jartzeak hazkunde ekonomiko, sozial eta kultural handia ekarri zion Arraia-Maeztu herriari eta Arabako lautadari. Inauguratu eta ia mende bat geroago, Trenikoa berriz ere arretagai izango da, artea eta teknologia batzen dituzten errealitate areagotuko horma-irudi askoren artean lehena izatea espero den protagonista izateko, eta diziplina horien artean zeuden oztopo ikusezinak apurtzeko.
